আৰ্হি প্রশ্ন

(ক) অতি চমু প্রশ্ন (প্ৰতিটো প্রশ্নৰ মূল্যাংক- ১)

১। মাধৱ কন্দলি কোন যুগৰ শ্ৰেষ্ঠ কবি?
উত্তৰ: মাধৱ কন্দলি প্ৰাক্‌শংকৰী যুগৰ শ্ৰেষ্ঠ কবি।

২। সীতাক হৰণ কৰি নি ৰাৱণে ক’ত বন্দী কৰি ৰাখিছিল?
উত্তৰ: সীতাক হৰণ কৰি নি ৰাৱণে লংকা নগৰীত বন্দী কৰি ৰাখিছিল।

৩। ‘অপ্রমাদী’ শব্দৰ অৰ্থ কি?
উত্তৰ: ‘অপ্রমাদী’ শব্দৰ অৰ্থ হ’ল ভুল নোহোৱা বা ভ্ৰান্তিহীন।

৪। ইন্দ্রজিৎ কোন আছিল?
উত্তৰ: ইন্দ্রজিৎ ৰাৱণৰ পুত্ৰ আছিল। তেওঁ হনুমানৰ সৈতে যুদ্ধ কৰিছিল।

৫। ৰাৱণৰ পত্নীৰ নাম কি আছিল?
উত্তৰ: ৰাৱণৰ পত্নীৰ নাম মন্দোদৰী আছিল।

(খ) চমু প্রশ্ন (প্ৰতিটো প্রশ্নৰ মূল্যাংক- ২ অথবা ৩)

১। ‘নৈকেষী’ কোন? তেওঁ বিভীষণক কিয় ৰাৱণৰ ৰাজসভালৈ পঠাইছিল?
উত্তৰ: ‘নৈকেষী’ আছিল ৰাৱণ, কুম্ভকৰ্ণ আৰু বিভীষণৰ মাতৃ। তেওঁ ৰাৱণৰ ধ্বংসৰ বিষয়ে চিন্তিত হৈ বিভীষণক ৰাজসভালৈ পঠাইছিল যাতে তেওঁ ৰাৱণক সজ উপদেশ দি লংকা ধ্বংসৰ পৰা ৰক্ষা কৰিব পাৰে।

২। ‘নাগপাশ’ কি? হনুমানক কোনে, কি কাৰণে নাগপাশেৰে বন্দী কৰি থৈছিল?
উত্তৰ: ‘নাগপাশ’ হৈছে পুৰণি কালত যুদ্ধত শত্ৰুক বন্দী কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা সাপৰ নিচিনা এক জৰী। ইন্দ্ৰজিতে হনুমানক নাগপাশেৰে বন্দী কৰিছিল। হনুমানে লংকাত সীতাক লগ পোৱাৰ পিছত সেনাবোৰক বধ কৰিছিল আৰু বন ভাঙিছিল। সেইবাবে, যুদ্ধৰ নিয়ম অনুসৰি হনুমানক বন্দী কৰিবলৈ নাগপাশ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল।

৩। হনুমানে কি দৰে লংকা নগৰীত জুই লগাইছিল?
উত্তৰ: ইন্দ্ৰজিতে হনুমানক নাগপাশেৰে বন্দী কৰাৰ পিছত ৰাৱণে তেওঁক বধ কৰিবলৈ আদেশ দিছিল। কিন্তু বিভীষণে ৰক্ষা কৰি তেওঁৰ নেজত জুই লগাই দিছিল। সেই জুইৰ সহায়ত হনুমানে লংকা নগৰীত জুই লগাই দগধ কৰিছিল।

৪। শংকৰদেৱ আৰু মাধৱদেৱে ৰামায়ণৰ কোন দুটা কাণ্ড ৰচনা কৰিছিল?
উত্তৰ: মাধৱ কন্দলিয়ে ‘সপ্তকাণ্ড ৰামায়ণ’ লিখিছিল যদিও ইয়াৰ পাঁচটা কাণ্ডহে পোৱা গৈছিল। পিছত শংকৰদেৱে উত্তৰাকাণ্ড আৰু মাধৱদেৱে আদিকাণ্ড ৰচনা কৰি মাধৱ কন্দলিৰ ৰামায়ণ সম্পূৰ্ণ কৰি তোলে।

৫। উত্তম, মধ্যম আৰু অধম কোন মন্ত্রক কোৱা হয়? ৰাজকাৰ্য পৰিচালনা কৰোঁতে কোনবিধ মন্ত্ৰ ব্যৱহাৰ কৰা হয়?
উত্তৰ: মাধৱ কন্দলিৰ মতে, এজন মন্ত্ৰী যি সিদ্ধান্ত লয় তাক উত্তম মন্ত্ৰ, বহু মন্ত্ৰীৰ একমতত লোৱা সিদ্ধান্তক মধ্যম মন্ত্ৰ বুলি কোৱা হয়। কিন্তু যিটো সিদ্ধান্তত কোনো পুৰুষৰ সাহস নাথাকে, তাক অধম বুলি কোৱা হয়। ৰাজকাৰ্য পৰিচালনা কৰোঁতে উত্তম আৰু মধ্যম দুয়োবিধ মন্ত্ৰ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।

(গ) দীঘল প্রশ্ন (প্ৰতিটো প্রশ্নৰ মূল্যাংক- ৪ অথবা ৫)

১। বিভীষণে ৰাজসভালৈ গৈ ৰাৱণক কি কি সজ উপদেশ দিছিল?
উত্তৰ: বিভীষণে ৰাজসভালৈ গৈ ৰাৱণক হনুমানৰ বীৰত্বৰ কথা সোঁৱৰাই দিছিল। তেওঁ ৰাৱণক বুজাইছিল যে হনুমানে একলকৈ সাগৰ পাৰ হৈ লংকাৰ ঘৰে ঘৰে বিচাৰি সীতাক দেখিছিল, সেনা বধ কৰিছিল আৰু লংকা ধ্বংস কৰিছিল। বিভীষণে কৈছিল যে ৰাম এজন সাধাৰণ মানুহ নহয়; তেওঁ এজন তপস্বী আৰু অগাধ পুৰুষ। বিভীষণে পৰামৰ্শ দিছিল যে ৰাৱণে সীতাক ঘূৰাই দিয়া উচিত, যাতে লংকা ধ্বংসৰ পৰা ৰক্ষা পায়।

২। সীতাক উদ্ধাৰ কৰিবৰ বাবে ৰামে কাৰ সহায় লৈছিল আৰু কেনেকৈ সাগৰ পাৰ হৈ সীতাক উদ্ধাৰ কৰিছিল?
উত্তৰ: ৰামে সীতাক উদ্ধাৰ কৰিবলৈ সুগ্ৰীৱৰ সহায় লৈছিল। সুগ্ৰীৱ আৰু তেওঁৰ বান্দৰৰ দলৰ সহায়ত ৰাম সাগৰ পাৰ হৈ লংকালৈ গৈছিল। বিভীষণে ৰামৰ শক্তি আৰু দক্ষতা জানি ৰাৱণক সতর্ক কৰিছিল।

৩। কবিতাটিৰ মাজেৰে প্ৰকাশিত হোৱা বিভীষণৰ চৰিত্ৰটি বিশ্লেষণ কৰা।
উত্তৰ: কবিতাংশত বিভীষণৰ এক বলিষ্ঠ আৰু সৎ চৰিত্ৰ প্ৰকাশ পাইছে। তেওঁ বিষ্ণুৰ ভক্ত আৰু মনৰ দৃষ্টিত শুদ্ধ। ৰাজনীতিত অভিজ্ঞ আৰু ধৰ্মৰ বিষয়েও জ্ঞানী। তেওঁ ৰাৱণৰ ৰাজসভাত নিৰ্ভয়ে সত্য কথা কৈছিল আৰু ৰামক বিষ্ণু অৱতাৰ আৰু সীতাক লক্ষ্মী বুলি জনাইছিল। বিভীষণ বিচক্ষণ, সৎ আৰু পৰিস্থিতি বিচাৰি সিদ্ধান্ত ল’ব পৰা ব্যক্তি আছিল।

৪। মাধৱ কন্দলিৰ কাব্যিক প্রতিভা কবিতাটিৰ মাজেৰে কেনেদৰে প্ৰকাশ পাইছে?
উত্তৰ:  মাধৱ কন্দলিৰ কাব্যিক প্রতিভা কবিতাত সুন্দৰভাৱে প্ৰকাশ পাইছে। তেওঁৰ ভাষা সহজ, প্ৰাঞ্জল আৰু মাধুৰ্যময়, যাৰ দ্বাৰা ৰামায়ণৰ ঘটনাসমূহ জনসাধাৰণৰ মনত সজীৱ হৈ উঠে। উপমা, ৰূপক, উৎপ্ৰেক্ষা আদি কাব্যশৈলীৰ উপাদান ব্যৱহাৰে কবিতাৰ সৌন্দৰ্য আৰু ভাবপ্ৰকাশ বৃদ্ধি কৰিছে। উদাহৰণস্বৰূপ, ৰাৱণৰ অহংকাৰ, বিভীষণৰ ন্যায়পৰ আচৰণ আৰু ভক্তি-পৰায়ণতাৰ বৈপৰীত্য দেখুৱাই জীৱনমূলক শিক্ষা দিছে। লগতে, কাব্যৰ বিভিন্ন দৃশ্যত মানুহৰ অনুভূতি, নৈতিকতা আৰু ধৰ্মবোধ প্ৰতিফলিত হৈছে, যিয়ে মাধৱ কন্দলিৰ গভীৰ চিন্তাশক্তি আৰু সাহিত্যিক দক্ষতা প্ৰমাণ কৰে।

৫। বিভীষণৰ উপদেশ শুনাৰ পিছত ৰাজসভাত থকা পাত্ৰ-মন্ত্রীসকলে ৰাৱণক কেনে ধৰণৰ উপদেশ দিছিল?
উত্তৰ: বিভীষণৰ উপদেশ শুনাৰ পাছত ৰাজসভাত থকা পাত্ৰ-মন্ত্রীসকলে ৰাৱণক পৰামৰ্শ দিছিল যে, ৰাম শক্তিশালী, ন্যায়পৰায়ণ আৰু ধীৰ শক্তিশালী বীৰ। তেওঁলোকে ৰাৱণক ক’লে যে, যুদ্ধ এৰি সীতাক সন্মানসহ ৰামক ঘুৰাই দিয়ক। এই উপদেশত তেওঁলোকে ন্যায়, ধৰ্ম, সত্য আৰু পৰমাৰ্থৰ গুৰুত্ব বৰ্ণনা কৰিছিল। পাত্ৰ-মন্ত্রীসকলে ৰাৱণক শাস্ত্ৰ-নীতি আৰু সমাজৰ ভৱিষ্যৎ ধ্যানত ৰাখি সতর্ক কৰিছিল। কিন্তু ৰাৱণ তেওঁৰ অহংকাৰ আৰু দম্ভৰ বাবে কোনো কথাই শুনিল নাছিল, ফলত তেওঁ নিজেই ধ্বংসৰ পথত আগবাঢ়ি গৈছিল। এই দৃশ্যই নৈতিকতা আৰু অহংকাৰৰ ফলাফলৰ মাজত প্ৰাৰম্ভিক শিক্ষাও প্ৰদৰ্শন কৰে।