ASSEB Solutions for Class 12 Assamese (MIL) Sahitya Saurav Section: মূল্যবোধ-শিক্ষা (Mulya Bodh-Shiksha) | Assam Eduverse
Chapter Overview:
Assam Eduverse presents the summary and solutions of Class 12 Assamese MIL (AHSEC/ASSEB) – Sahitya Saurav (সাহিত্য সৌৰভ), Chapter: মূল্যবোধ-শিক্ষা (Mulya Bodh-Shiksha), Section: কিশোৰ শিক্ষা আৰু মূল্যবোধৰ শিক্ষা (Kishor Shiksha aru Mulya Bodh Shiksha). In this section, ড° দুলুমণি গোস্বামী (Dr. Dulumoni Goswami) explains the importance of value education and its impact on shaping a responsible and ethical individual.
The section emphasizes that values distinguish humans from other living beings and should be evaluated from a social perspective. Indian philosophy classifies values into four categories: Dharma, Artha, Kama, and Moksha. The text further explores moral, spiritual, and aesthetic values and stresses the growing need for value education in contemporary times due to the decline of ethical standards. Students gain insights into how value-based education nurtures character, morality, and social responsibility.
Along with the summary of মূল্যবোধ-শিক্ষা (Mulya Bodh-Shiksha), Assam Eduverse provides complete textual question-answers, making it a comprehensive study resource for Class 12 Assamese MIL (AHSEC/ASSEB) students.
ASSEB Solutions for Class 12 Assamese (MIL) Sahitya Saurav Section: মূল্যবোধ-শিক্ষা (Mulya Bodh-Shiksha) Solutions & Question Answer
📖 পাঠৰ সংক্ষিপ্তসাৰ: মূল্যবোধ-শিক্ষা
ড° দুলুমণি গোস্বামী (Dr. Dulumoni Goswami)
মূল্যবোধ-শিক্ষা (Mulya Bodh-Shiksha) পাঠটোৱে সমাজ আৰু ব্যক্তিগত জীৱনত মূল্যবোধৰ গুৰুত্ব বিশদভাৱে বৰ্ণনা কৰিছে। ড° দুলুমণি গোস্বামী কৈছে যে মূল্যবোধ অবিহনে মানুহ আৰু জীৱ-জন্তুৰ মাজত বিশেষ পাৰ্থক্য নাথাকে। পাঠটোৱে দেখুৱাইছে যে মূল্যবোধৰ মাধ্যমৰে ছাত্ৰ-ছাত্ৰী সামাজিক দায়িত্ব, নৈতিক চিন্তাধাৰা আৰু ব্যক্তিগত বিকাশ গঢ়ি তুলিব পাৰে। ভাৰতীয় দৰ্শনত মূল্যবোধক চাৰিটা শ্ৰেণীত ভাগ কৰা হৈছে—ধৰ্ম, অৰ্থ, কাম, আৰু মোক্ষ। পাঠটোৱে নৈতিক, আধ্যাত্মিক, নান্দনিক মূল্যবোধৰ ওপৰত বিশেষ আলোকপাত কৰিছে আৰু শেহতীয়াকৈ মূল্যবোধৰ অৱক্ষয়ৰ প্ৰতি সতর্ক কৰিছে। পাঠটোৱে ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক নৈতিক শিক্ষা, সামাজিক সচেতনতা, আৰু মানৱিক বিকাশৰ প্ৰতি উদ্বুদ্ধ কৰে। মূল্যবোধ-শিক্ষা পাঠটোৱে মানৱ জীৱনৰ গুণগত উন্নতি, দেশপ্ৰেম, আৰু সমাজিক সুস্থতা গঢ়ি তোলাত এক শক্তিশালী ভূমিকা পালন কৰে।
— From the book Sahitya Saurav
আৰ্হি প্ৰশ্ন
(ক) অতি চমু প্ৰশ্ন (প্ৰতিটো প্ৰশ্নৰ মূল্যাংক- ১)
১। ভাৰতবৰ্ষৰ প্ৰাচীন শিক্ষা ব্যৱস্থাৰ মূল আধাৰ কি আছিল?
উত্তৰ: ভাৰতবৰ্ষৰ প্ৰাচীন শিক্ষা ব্যৱস্থাৰ মূল আধাৰ আছিল মূল্যবোধ।
২। প্ৰথম অৱস্থাত ‘মূল্য’ শব্দটো কি উদ্দেশ্যত ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল?
উত্তৰ: প্ৰথম অৱস্থাত ‘মূল্য’ শব্দটো কেৱল অৰ্থনৈতিক উদ্দেশ্যতহে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল।
৩। নৈতিক শব্দটোৰ ইংৰাজী প্রতিশব্দ ‘ম’ৰেল’ (moral) শব্দটোৰ উৎপত্তি কোন ভাষাৰ পৰা হৈছে?
উত্তৰ: নৈতিক শব্দটোৰ ইংৰাজী প্ৰতিশব্দ ‘ম’ৰেল’ শব্দটোৰ উৎপত্তি লেটিন ভাষাৰ ‘ম’ৰীজ’ শব্দটোৰ পৰা হৈছে।
৪। মহর্ষি টলষ্টয়ৰ মতে সৌন্দর্যবোধ কি?
উত্তৰ: মহৰ্ষি টলষ্টয়ৰ মতে, সৌন্দৰ্যবোধ নিৰ্ভৰ কৰে সম্পূৰ্ণভাৱে ব্যক্তিৰ নিজস্ব গ্ৰহণযোগ্য ক্ষমতাৰ ওপৰত।
৫। ৰাষ্ট্ৰীয় শিক্ষা আৰু গৱেষণা শিক্ষণ পৰিষদে কিমানটা মূল্যবোধ চিনাক্ত কৰিছে?
উত্তৰ: ৰাষ্ট্ৰীয় শিক্ষা আৰু গৱেষণা শিক্ষণ পৰিষদে ৮৪টা মূল্যবোধ চিনাক্ত কৰিছে।
(খ) চমু প্ৰশ্ন। (প্ৰতিটো প্ৰশ্নৰ মূল্যাংক ২ অথবা ৩)
১। আদর্শবাদী দার্শনিকসকলৰ মতে মূল্যবোধ কেইটা আৰু কি কি?
উত্তৰ: আদৰ্শবাদী দাৰ্শনিকসকলৰ মতে, তিনিটা চিৰন্তন মূল্যবোধ আছে। এইকেইটা হ’ল: সত্যম্, শিৱম্, আৰু সুন্দৰম্। এই মূল্যবোধসমূহৰ কোনো পৰিৱৰ্তন নাই।
২। ভাৰতীয় দর্শনে মূল্যবোধক কেইটা শ্ৰেণীত ভাগ কৰিছে আৰু কি কি?
উত্তৰ: ভাৰতীয় দৰ্শনে মূল্যবোধক চাৰিটা শ্ৰেণীত ভাগ কৰিছে। সেইকেইটা হ’ল: ধৰ্ম, অৰ্থ, কাম, আৰু মোক্ষ।
৩। প্রকৃততে মূল্যবোধক কি দৃষ্টিকোণৰ পৰা বিচাৰ কৰা হয়?
উত্তৰ: প্ৰকৃততে মূল্যবোধক সামাজিক দৃষ্টিকোণৰ পৰা বিচাৰ কৰা হয়। যদি ব্যক্তিৰ প্ৰয়োজন পূৰণে আনৰ অপকাৰ কৰে বা সামাজিক জীৱনত অনিষ্ট সাধন কৰে, তেন্তে তেনে কাৰ্যৰ কোনো মূল্য আছে বুলি ক’ব নোৱাৰি।
৪। সহজ অৰ্থত মূল্যবোধ মানে কি?
উত্তৰ: সহজ অৰ্থত মূল্যবোধ হৈছে আমাৰ সামাজিক জীৱন সুস্থভাৱে পৰিচালনা কৰিবৰ বাবে বা সামাজিক জীৱন নিয়ন্ত্ৰণ কৰাৰ বাবে কিছুমান নীতি আৰু আদৰ্শ। এই নীতি আৰু আদৰ্শসমূহ মানুহে শিক্ষণ আৰু সামাজিকীকৰণৰ জৰিয়তে আয়ত্ত কৰে।
৫। মনোবিজ্ঞানীসকলে শিশুৰ নৈতিক বিকাশৰ বিষয়ে কেইটা আচৰণৰ কথা চিনাক্ত কৰিছে আৰু কি কি?
উত্তৰ: মনোবিজ্ঞানীসকলে শিশুৰ নৈতিক বিকাশৰ বিষয়ে চাৰিটা বিশেষ আচৰণৰ কথা চিনাক্ত কৰিছে। সেইকেইটা হ’ল:
- যুক্তিনিষ্ঠতা: বিভিন্ন পৰিৱেশ যুক্তিনিষ্ঠভাৱে বিচাৰ-বিশ্লেষণ কৰা।
- পৰোপকাৰিতা: আন মানুহৰ প্ৰতি সহানুভূতিশীল হৈ সহায় কৰা।
- দায়িত্ববোধ: নিজৰ দায়িত্বৰ বিষয়ে সচেতন হোৱা আৰু ভুল স্বীকাৰ কৰা।
- নৈতিক স্বতন্ত্ৰতা: নিজৰ সিদ্ধান্ত নিজে লোৱাৰ ক্ষমতা।
(গ) দীঘল প্ৰশ্ন। (প্ৰতিটো প্ৰশ্নৰ মূল্যাংক ৪ অথবা ৫)
১। আদর্শবাদী দার্শনিকসকলৰ মতে আধ্যাত্মিক মূল্যবোধ মানে কি? বুজাই লিখা।
উত্তৰ: আদৰ্শবাদী দাৰ্শনিকসকলৰ মতে, আধ্যাত্মিক মূল্যবোধে বস্তুবাদী জগতখনৰ ওপৰত গুৰুত্ব নিদি মন বা আত্মাৰ বিকাশৰ ওপৰতহে গুৰুত্ব দিয়ে। তেওঁলোকে বিশ্বাস কৰে যে মানুহৰ আধ্যাত্মিকতা থকাৰ বাবেই মানুহ অন্য জীৱ-জন্তুতকৈ শ্ৰেষ্ঠ। মন বা আত্মাৰ বিকাশেহে মানুহক উচ্চ স্তৰলৈ লৈ যাব পাৰে আৰু প্ৰকৃত সুখৰ সন্ধান দিব পাৰে। তেওঁলোকৰ মতে, আধ্যাত্মিক মূল্যবোধৰ অভাৱৰ বাবেই আজিৰ সমাজখন বিশৃংখল, দুর্নীতিপৰায়ণ আৰু অনৈতিক হৈ পৰিছে।
২। নন্দন তাত্ত্বিক মূল্যবোধে কি কি বিষয় সামৰি লয় চমুকৈ আলোচনা কৰাঁ।
উত্তৰ: নন্দনতাত্ত্বিক মূল্যবোধক আন কথাত সৌন্দৰ্যবোধ বুলি ক’ব পাৰি। ই জীৱন্ত বা জড় সকলো বস্তুৰে সৌন্দৰ্য মূল্যায়ন কৰিব পাৰে। মানৱ জীৱনৰ তিনিটা মূল মূল্যবোধ—সত্য, শিৱ, আৰু সুন্দৰৰ ভিতৰত সুন্দৰৰ মূল্যবোধেই হৈছে নন্দনতাত্ত্বিক মূল্যবোধ। ই মানুহক শান্তি প্ৰদান কৰে আৰু জীৱনটো সুন্দৰ কৰি তোলে। প্লেটোৰ মতে, সকলো বস্তুৰে এক ঐশ্বৰিক সৌন্দৰ্য আছে আৰু আমি ধ্যান-ধাৰণাৰ জৰিয়তে সেই সৌন্দৰ্য উপলব্ধি কৰিব লাগে। টলষ্টয়ৰ মতে, এই সৌন্দৰ্যবোধ বস্তুনিষ্ঠ নহয়, ব্যক্তিনিষ্ঠহে, কাৰণ ই ব্যক্তিৰ নিজস্ব গ্ৰহণযোগ্য ক্ষমতাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে।
৩। নৈতিক মূল্যবোধৰ ধাৰণাই কি কি কথা সামৰি লয় আলোচনা কৰাঁ।
উত্তৰ: নৈতিক মূল্যবোধৰ ধাৰণাই সামাজিক নীতি-নিয়ম আৰু আদৰ্শক সামৰি লয়। নৈতিকতাই মানুহে সমাজৰ গ্ৰহণযোগ্য নীতি-নিয়ম মানি চলাটো বুজায়। ই মানুহৰ জন্মগত প্ৰবৃত্তিসমূহ সংশোধন কৰাত সহায় কৰে। ই সামাজিক, অৰ্থনৈতিক, সাংস্কৃতিক, ৰাজনৈতিক, প্ৰশাসনিক আদি সকলো ক্ষেত্ৰতে প্ৰতিফলিত হয়। মনোবিজ্ঞানীসকলে শিশুৰ নৈতিক বিকাশৰ বাবে চাৰিটা আচৰণ চিনাক্ত কৰিছে—যুক্তিনিষ্ঠতা, পৰোপকাৰিতা, দায়িত্ববোধ আৰু নৈতিক স্বতন্ত্ৰতা। বৰ্তমানৰ যান্ত্ৰিক সভ্যতাই মানুহক বস্তুকেন্দ্ৰিক কৰি নৈতিক মূল্যবোধৰ অৱক্ষয় ঘটোৱাৰ ফলত এই শিক্ষা অতি প্ৰয়োজনীয় হৈ পৰিছে।
৪। চিৰন্তন মূল্যবোধ সম্পর্কে চমুকৈ বুজাই লিখা।
উত্তৰ: আদৰ্শবাদী দাৰ্শনিকসকলৰ মতে, চিৰন্তন মূল্যবোধ হৈছে সেইবোৰ মূল্যবোধ যাৰ কোনো পৰিৱৰ্তন নাই। তেওঁলোকৰ মতে, সত্যম্, শিৱম্, আৰু সুন্দৰম্ হৈছে তিনিটা চিৰন্তন মূল্যবোধ। এই মূল্যবোধসমূহ সমাজে সৃষ্টি কৰা নাই, বৰং এয়া সমাজতে বিদ্যমান হৈ আছে। মানুহৰ দায়িত্ব হৈছে এইবোৰ আৱিষ্কাৰ কৰা বা উপলব্ধি কৰা। এই আদৰ্শবাদী ধাৰণাৰ বিপৰীতে প্ৰয়োগবাদী দাৰ্শনিকসকলে কোনো ধৰণৰ চিৰন্তন মূল্যবোধত বিশ্বাস নকৰে, তেওঁলোকৰ মতে মূল্যবোধ সমাজে সৃষ্টি কৰে আৰু পৰিৱৰ্তনো কৰে।
৫। মূল্যবোধ সম্পর্কে তোমাৰ কি ধাৰণা তাক চমুকৈ ব্যক্ত কৰাঁ।
উত্তৰ: মোৰ ধাৰণা অনুসৰি, মূল্যবোধ হৈছে এনে কিছুমান নীতি আৰু আদৰ্শ, যিবোৰে আমাৰ জীৱনক সঠিক পথত পৰিচালিত কৰে। ই কেৱল ব্যক্তিগত প্ৰয়োজন পূৰণ কৰাই নহয়, বৰং সমাজৰ কল্যাণৰ বাবেও গুৰুত্বপূৰ্ণ। ভাৰতীয় দৰ্শনৰ মূল্যবোধ, যেনে ধৰ্ম, অৰ্থ, কাম, আৰু মোক্ষৰ আদৰ্শই আমাক জীৱনৰ কৰ্তব্য আৰু উদ্দেশ্যৰ বিষয়ে জ্ঞান দিয়ে। মূল্যবোধে আমাক অন্ধবিশ্বাস আৰু অনৈতিক কাৰ্যৰ পৰা আঁতৰাই ৰাখি এক সুস্থ আৰু মানৱীয়বোধসম্পন্ন সমাজ গঢ়াত সহায় কৰে। ইয়াৰ ফলত আমি অন্য মানুহক সন্মান কৰিবলৈ শিকোঁ আৰু সহযোগিতা, সহানুভূতি আৰু মানৱতাবোধৰ দৰে গুণবোৰ আমাৰ মাজত বৃদ্ধি পায়।
🎓 About Assam Eduverse
This solution is prepare by Assam Eduverse – your reliable educational hub for academic content, study materials, and exam preparation for Assam Board and other state-level exams. Follow Assam Eduverse for accurate, exam-ready NCERT solutions, notes, MCQs, and free study materials.