SEBA (ASSEB) Class 9 Social Science Geography Chapter 1 Solutions & Question & Answer – পৃষ্ঠৰ পৰিৱৰ্তন (Pristhor Poriborton) | নৱম শ্ৰেণীৰ সমাজ বিজ্ঞান – ভূগোল পাঠ্যক্ৰম: প্ৰশ্নোত্তৰ
Chapter Overview:
Assam Eduverse offers comprehensive, accurate, and student-friendly solutions for Class 9 / শ্ৰেণী ৯ Social Science (Geography / সমাজবিজ্ঞান – ভূগোল), SEBA (ASSEB), Chapter 1 – পৃষ্ঠৰ পৰিৱৰ্তন (Pristhor Poriborton / Changes of the Earth’s Surface) from the Assamese medium textbook / অসমীয়া মাধ্যমৰ পাঠ্যপুথি. These solutions include all intext questions, exercise questions, and multiple-choice questions (MCQs) with clear, detailed, and step-by-step explanations to make learning easier and exam preparation effective.
This chapter explains the changes on the Earth’s surface, their natural causes and human influences. Students will learn about internal and external forces, earthquakes, volcanic activities, weathering, erosion, and the formation of various landforms. It helps students understand the dynamic nature of the Earth, the continuous transformation of the surface, and how these geographical processes shape our planet.
Assam Eduverse’s Class 9 SEBA Geography solutions are written in simple, easy-to-understand language to ensure better concept clarity, quick learning, and high exam performance. Get complete, accurate, and easy-to-follow answers to excel in Social Science exams.
SEBA (ASSEB) Solutions for Class 9 Social Science Geography Chapter 1 –পৃষ্ঠৰ পৰিৱৰ্তন (Pristhor Poriborton) | Assamese Medium Chapter-wise Question & Answer
অনুশীলনী
১। ভূপৃষ্ঠত মহাদেশ আৰু মহাসাগৰৰ বিতৰণৰ এটি আভাস দিয়া।
উত্তৰ: পৃথিৱীৰ উপৰিভাগ মূলত মহাদেশ (স্থলভাগ) আৰু মহাসাগৰ (জলভাগ)ৰ পৰা গঠিত। পৃথিৱীৰ ৭১% অঞ্চল জলেৰে আবৃত, আৰু বাকী ২৯% অঞ্চল স্থলভাগেৰে গঠিত।
মহাদেশৰ ভিতৰত দেখা যায়:
- সমভূমি
- মালভূমি
- পাহাৰ-পৰ্বত
- নদী-উপত্যকা
- মৰুভূমি
- উপকূলীয় সমতল
মহাসাগৰত দেখা যায়:
- পানীত বুৰ গৈ থকা মালভূমি আৰু সমতল
- পাহাৰৰ লানি
- গভীৰ খাত
- প্রবাল প্রাচীৰ
- সৰু-ডাঙৰ দ্বীপ
২। ভূপৃষ্ঠৰ পৰিৱৰ্তন কিয় ঘটে ব্যাখ্যা কৰা।
উত্তৰ: ভূপৃষ্ঠৰ পৰিৱৰ্তন যুগ যুগ ধৰি চলি অহা বিভিন্ন প্ৰক্ৰিয়াৰ ফল। এই ক্ৰিয়াসমূহ মূলত দুটা ভাগত ভাগ কৰিব পাৰি:
বাহ্যিক কাৰক (Exogenic)
- আমি সোঁচাকৈ দেখিব পৰা কাৰক।
- উদাহৰণ: সূৰ্যৰ উত্তাপ, বতাহ, বৰষুণ, নদী, হিমবাহ, সাগৰৰ ঢৌ।
- কাৰ্য: ভূপৃষ্ঠৰ ওখ-চাপ আঁতৰাই সমতল ৰূপ প্ৰদান কৰে।
আভ্যন্তৰীণ কাৰক (Endogenic)
- পৃথিৱীৰ ভিতৰত চলি থকা কাৰক, যাক আমি সোজাকৈ নেদেখোঁ।
- উদাহৰণ: ভূমিকম্প, আগ্নেয় উদ্দ্গীৰণ।
- কাৰ্য: ভূপৃষ্ঠৰ সমতা নষ্ট কৰি ওখ-চাপ সৃষ্টি কৰে।
বাহ্যিক আৰু আভ্যন্তৰীণ কাৰকবোৰৰ সমন্বয়ই ভূপৃষ্ঠক বৰ্তমানৰ ৰূপ প্ৰদান কৰিছে।
৩। বাহ্যিক কাৰক মানে কি? কেইটামান বাহ্যিক কাৰকৰ নাম লিখা।
উত্তৰ: বাহ্যিক কাৰক হৈছে সেইবোৰ কাৰক যিবিলাক আমি সোঁচাকৈ দেখা পোৱাৰ দৰে বাহিৰৰ পৰা ভূপৃষ্ঠত প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰে। ইয়াৰ উৎস হৈছে সূৰ্য আৰু বায়ুমণ্ডল।
কেইটামান বাহ্যিক কাৰক:
- সূৰ্যৰ উত্তাপ বা সৌৰশক্তি
- বতাহ
- বৰষুণ
- নদী
- হিমবাহ
- সাগৰৰ ঢৌ
- গছ-গছনি আৰু জীৱ-জন্তু আদি জৈৱিক কাৰক
৪। ভূমিকম্প আৰু আগ্নেয় উদ্দ্গীবণক কিয় আভ্যন্তৰীণ কাৰক বুলি কোৱা হয়?
উত্তৰ:
ভূমিকম্প আৰু আগ্নেয় উদ্দ্গীবণক আভ্যন্তৰীণ কাৰক (Endogenic) বুলি কোৱা হয়, কাৰণ:
- এইবোৰ পৃথিৱীৰ ভিতৰত ঘটি থকা কাৰক, যাক আমি সোজাকৈ নেদেখোঁ।
- মহাদেশ আৰু মহাসাগৰৰ অন্তঃভাগতো এই কাৰকবোৰে প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰে।
- এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰৰ অন্তৰ্গত ফলক বিবৰ্তন (Plate Tectonics) নামৰ মূল প্ৰক্ৰিয়া জড়িত।
- হঠাতে উদ্ভৱ হৈ ভূপৃষ্ঠৰ ওখ-চাপৰ সৃষ্টি কৰে।
৫। নদী অৱবাহিকা বুলিলে কি বুজায়?
উত্তৰ: নদী অৱবাহিকা হৈছে এক এলাকা য’ৰ পৰা নদী আৰু ইয়াৰ উপনদীসমূহ সাগৰৰ ফালে পানী কঢ়িয়াই আনে। সাধাৰণতে নদীয়ে ইয়াৰ উপনদী আৰু শাখা নদীৰ সহায়ত একেলগে এই অৱবাহিকা গঠন কৰে।
চিত্ৰ: (উচ্চভূমিৰ পৰা নদী আৰু উপনদীসমূহ নামনিৰ সাগৰৰ ফালে বৈ অহা মানচিত্ৰ আঁকিব।)
৬। উপনদী কি? ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ দুখন প্রধান উপনদীৰ নাম লিখা।
উত্তৰ: উপনদী হৈছে সেই নদী বা জলধাৰা যি মূল নদীত লগ লৈ পানী কঢ়িয়াই আনে।
ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ দুখন প্রধান উপনদী:
- সুৱণশিৰি (Subansiri)
- দিবং (Dibang)
- লৌহিত্য (Lohit)
৭। নদীৰ খনন কাৰ্যৰ এটি আভাস দিয়া।
উত্তৰ: নৈৰ খনন কাৰ্য বা ক্ষয় কাৰ্য (Erosion) উচ্চভূমিৰ পৰা নামনিৰ ফালে পানী বৈ আহোঁতে ঘটে।
- সূচনা: বৰষুণৰ পানী নদীৰে বৈ যোৱাত খনন শক্তি বৃদ্ধি পায়।
- জলচালিত ক্রিয়া: পানী প্রবাহৰ হেঁচাই শিল-বালিত প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰে।
- ক্ষয়সাধন: শিল-বালিবোৰ সহজে নদীৰে বহি যায়।
- কাৰক: অববাহিকা গঠন, শিলাস্তৰৰ কঠিনতা, উদ্ভিদৰ আৱৰণ, পানীৰ পৰিমাণ আদি।
৮। নদীৰ পার্শ্বখনন বুলিলে কি বুজায়।
উত্তৰ: পার্শ্বখনন (Lateral Erosion) হৈছে নদীৰ দুয়োপাৰ খহাই গতিপথ বিস্তাৰ কৰাৰ প্ৰক্ৰিয়া।
- প্ৰক্ৰিয়া: নদীয়ে পাৰ খহাই পানীভাগ বহল কৰে।
- পৰিণতি: নদীৰ দুয়োপাৰ খহি নদীৰ বগা আৰু পাৰ্শ্বৰ গঠন প্ৰভাৱিত হয়।
৯। অশ্বখুৰা হ্রদ কি? চিত্ৰৰ সহায়ত ইয়াৰ সৃষ্টি কেনেকৈ হয় বুজোৱা।
উত্তৰ: অশ্বখুৰা হ্রদ (Horse-shoe Lake) হৈছে নদীৰ একা-বেঁকা গতিৰ বাবে সৃষ্টি হোৱা ঘোঁৰাৰ খুৰাৰ আকৃতিৰ হ্রদ।
- সৃষ্টি: সমতল অঞ্চলৰ নদীয়ে পাৰ খহাই বঁকা সৃষ্টি কৰে, বৰ্ষাকালত নদীয়ে সেই বঁকা এৰি পোনাই গতি কৰে।
- চিত্ৰ: (কলৰাডো নদীয়ে সৃষ্টি কৰা অশ্বখুৰা হ্রদৰ দৰে উদাহৰণ চাব পাৰে।)
১০। প্লাবনভূমি কি আৰু ইয়াৰ সৃষ্টি কেনেকৈ হয় লিখা।
উত্তৰ: প্লাবনভূমি (Floodplain) হৈছে নদীৰ দুয়োপাৰত যুগ যুগ ধৰি গেদ জমা হৈ সৃষ্টি হোৱা সমতল ভূমি। এই ভূমি কৃষিৰ বাবে বিশেষ উপযোগী।
সৃষ্টি:
- নদীৰ খনন কাৰ্যৰ ফলত গেদবোৰ দুয়োপাৰত জমা হয়।
- বানপানীৰ সময়ত বালি, বোকা, পলস আদি দুয়োপাৰত বিস্তাৰ হয়।
- কালক্রমে এইবোৰে প্লাবনভূমি গঠন কৰে।
১১। নদীৰ গতিপথৰ ক’ত কেনেকৈ বালিচৰৰ সৃষ্টি হয় লিখা।
উত্তৰ: বালি-বোকা জমা হৈ সৃষ্টি হোৱা বালিচৰবোৰ (Sand bars) নৈৰ দাঁতিত আৰু কেতিয়াবা মাজভাগত গঢ়ি উঠে। নদীয়ে কঢ়িয়াই অনা বালি, বোকা, পলস আদিৰ ক্ষুদ্র কণিকাবোৰ পানীত ওপঙি থকা অৱস্থাতে সোঁতে কঢ়িয়াই লৈ যায়। সমতল অঞ্চলত নদীৰ সোঁত ক্ৰমে নিশকতীয়া হৈ আহিলে এই গেদবোৰ নৈৰ বুকুত জমা হ’বলৈ ধৰে। এনেদৰে জমা হোৱা পদাৰ্থবোৰৰ ফলত বালিচৰবোৰৰ সৃষ্টি হয়। বালিচৰবোৰ সাধাৰণতে অস্থায়ী আৰু বিভিন্ন আকাৰ-আকৃতিৰ। উদাহৰণ স্বৰূপ, ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ মাজুলী দ্বীপো এক প্ৰকাৰৰ বৃহৎ বালিচৰ।
১২। ব-দ্বীপৰ সৃষ্টি কেনেকৈ হয় লিখা।
উত্তৰ: ব-দ্বীপ (Delta) হৈছে নৈৰ মোহনাত গেদ জমা হৈ সৃষ্টি হোৱা দ্বীপ। নৈয়ে কঢ়িয়াই অনা গেদবোৰ উপকূলৰ কাষৰীয়া অগভীৰ সাগৰত জমা হয়। এই দ্বীপবোৰৰ আকৃতি অসমীয়াৰ ‘ব’ বা ইংৰাজীৰ ‘Δ’ (Delta)-ৰ দৰে হয়। উদাহৰণ: গংগা-ব্ৰহ্মপুত্ৰ, নীল, মিছিছিপি আদি নদীৰ ব-দ্বীপ।
১৩। মরুভূমিত বতাহৰ ক্ৰিয়া কিয় প্রবল লিখা।
উত্তৰ: মৰুভূমিত বতাহৰ ক্ৰিয়া প্ৰবল হোৱাৰ কাৰণসমূহ হ’ল: মৰুভূমিৰ পৰিৱেশত বতাহে খনন, পৰিবহণ আৰু অৱক্ষেপণৰ যোগেদি বিভিন্ন অৱয়বৰ সৃষ্টি কৰে। উদ্ভিদৰ আৱৰণ অতি পাতলীয়া হোৱাৰ বাবে বতাহে সহজে ভূমিত প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰে। ধূলি-বালিবোৰ বতাহে অনায়াসে এঠাইৰপৰা আন ঠাইলৈ কঢ়িয়াই নিলে, ফলত মৰুভূমিৰ ভূ-অৱয়বৰ গঠন প্ৰধানকৈ বতাহৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে।
১৪। অবনমন বুলিলে কি বুজায়?
উত্তৰ: অৱনমন (Deflation) হৈছে কোনো অংশৰ পৰা বতাহে ধূলি-বালি উৰুৱাই নিয়া কাৰ্য। পৰিণতি: অৱনমন প্ৰক্ৰিয়াৰ ফলত মৰু অঞ্চলত ধূলিৰ ধুমুহাৰ (Dust storm) উদ্ভৱ হয়। যিবোৰ অংশৰ পৰা বতাহে ধূলি-বালি উৰুৱাই নিয়ে সেইবোৰৰ উপৰিভাগ তুলনামূলকভাবে দ হৈ পৰে। এনে দ অঞ্চলত অস্থায়ী হ্ৰদো সৃষ্টি হ’ব পাৰে।
১৫। বালিয়াৰিৰ সৃষ্টি কেনেকৈ হয়?
উত্তৰ: বালিয়াৰি (Sand Dune) হৈছে অৱনমন প্রক্রিয়াৰে কঢ়িয়াই নিয়া ধূলি-বালিবোৰ যি ঠাইত জমা হয়, তাত মৰু পৃষ্ঠ ক্ৰমে ওখ হৈ পাহাৰৰ ৰূপ লয়। বালিৰ পাহাৰৰ আকৃতি বতাহৰ ধৰ্ম, গতিপথ, শক্তি আৰু উদ্ভিদৰ আৱৰণ অনুসৰি বেলেগ বেলেগ হয়।
১৬। ইন্লেবার্গ কি?
উত্তৰ: ইন্লেবার্গ (Inselberg) হৈছে মৰুভূমিত চকুত পৰা বিশেষ আকৃতিৰ ক্ষয়প্ৰাপ্ত চাপৰ পাহাৰ। সাধাৰণতে অপঘৰ্ষণৰ (Abrasion) ফলত উচ্চভূমি ক্ষয়প্ৰাপ্ত হৈ ইন্লেবার্গ সৃষ্টি হয়। অৰ্থ: জার্মান শব্দ ‘ইন্লেবার্গ’ৰ অৰ্থ হৈছে দ্বীপৰ দৰে অকলশৰীয়া পাহাৰ বা পৰ্বত (Island Mountain)।
১৭। হিমবাহৰ সংজ্ঞা দিয়া আৰু নদীৰ লগত ইয়াৰ পাৰ্থক্য কি লিখা।
উত্তৰ: হিমবাহ (Glacier) হৈছে পৃথিৱীৰ অতি শীতল অঞ্চলত তৰপে তৰপে জমা হৈ থকা বৰফ, যি ভূপৃষ্ঠৰ ঢাল অনুসৰি লেহেম গতিৰে নামি আহে।
নদীৰ লগত পাৰ্থক্য: পদাৰ্থৰ দিশে, নদী হৈছে জলধাৰা, হিমবাহ হৈছে বৰফ আৰু শিল-বালি সমষ্টি। গতিবেগত, নদীৰ গতিবেগ উচ্চভূমিত প্ৰৱল, হিমবাহৰ গতি দিনে ১ মিটাৰকৈও কম। উপত্যকাৰ আকৃতিত, নদীৰ উচ্চগতিৰ উপত্যকা V-আকৃতিৰ, হিমবাহৰ U-আকৃতিৰ। কাৰ্যত, হিমবাহৰ গতি ধীৰে নামি বৰফ গলোৱা অংশত নদীৰ সৃষ্টি কৰে।
১৮। গ্রাব কি? চিত্র আঁকি বিভিন্ন শ্ৰেণীৰ গ্ৰাববোৰ দেখুওৱা।
উত্তৰ: গ্ৰাব (Moraine) হৈছে হিমবাহে বৰফৰ উপৰি আন বহু পদার্থ কঢ়িয়াই আনে। বিভিন্ন শ্ৰেণী:
- পাৰ্শ্বগ্রাব (Lateral Moraine): হিমবাহৰ দাঁতিয়েদি বৈ অহা গ্ৰাব।
- ভূমিগ্রাব (Ground Moraine): হিমবাহ উপত্যকাৰ তলিয়েদি বৈ অহা গ্ৰাব।
- মধ্যগ্ৰাব (Medial Moraine): দুটা হিমবাহৰ পার্শ্বগ্রাব মিলিত হৈ হিমবাহৰ মাজত বাহিত গ্ৰাব।
- প্রান্তগ্রাব (Terminal or End Moraine): হিমবাহৰ শেষ সীমাত বৰফ গলিবলৈ আৰম্ভ কৰা ঠাইত জমা হোৱা গ্ৰাব।
১৯। হিমবাহৰ ক্ৰিয়াৰ ফলত জোঙা শৃংগৰ সৃষ্টি কেনেকৈ হয় লিখা।
উত্তৰ: জোঙা শৃংগ (Glacial Horn) হৈছে পৰ্বতৰ চোকা শীৰ্ষাংশ। সৃষ্টি: পৰ্বতৰ কেইবাটাও ফালৰ পৰা হিমবাহ নামি খনন কৰাৰ ফলত শীৰ্ষাংশ চোকা হয়। উদাহৰণ: আছ (Alps) আৰু হিমালয়ৰ জোঙা শৃংগ।
২০। উপকূল কাক বোলে?
উত্তৰ: সাগৰ-মহাসাগৰৰ পাৰ বা তীৰক উপকূল (Coast) বোলা হয়। মহাদেশ আৰু মহাসাগৰৰ সংযোগ স্থল এডাল একা-বেঁকা দীঘল ৰেখাৰ দৰে, যাক উপকূল ৰেখা (Coastline) বুলি কোৱা হয়।
২১। বালিয়াতট কি? ইয়াৰ গুৰুত্ব সম্বন্ধে লিখা।
উত্তৰ: বালিয়াতট (Beach) হৈছে সদায় ঢৌৰ ক্রিয়া কৰি থকা উপকূলৰ তট অংশত জমা হোৱা বালি। সৃষ্টি: সাগৰৰ উত্তাল তৰংগ (Swash) আৰু উভতনি সোঁত (Backwash)ৰ মিলিত ক্রিয়া। গুৰুত্ব: উপকূলৰ বালিয়াতট মানুহৰ বিনোদনৰ বাবে আকৰ্ষণ সৃষ্টি কৰে।
২২। সাগৰ-মহাসাগৰৰ ঢৌৱে উপকূলৰ কেনে ধৰণে পৰিৱৰ্তন সাধন কৰে চমুকৈ লিখা।
উত্তৰ: ঢৌৱে উপকূলত ক্ষয়জনিত (Sea cliff), অৱক্ষেপণজনিত (Beach), আৰু ধ্বংসাত্মক (Tsunami) পৰিৱৰ্তন সাধন কৰে। ক্ষয়জনিত: কঠিন শিলাৰ উপকূলত চোকা থিয় গৰাৰ সৃষ্টি। অৱক্ষেপণজনিত: বালি জমা হৈ বালিয়াতট গঠন। ধ্বংসাত্মক: ছুনামি উপকূলত ব্যাপক ক্ষতি সাধন কৰে।
২৩। তলত দিয়া কাৰক আৰু অৱয়ববোৰৰ কোনটো কাৰ সৃষ্টি কাঁড় চিনেৰে দেখুওৱা।
উত্তৰ:
- নদী ⟶ প্লাবনভূমি, ব-দ্বীপ, বালিচৰ, অশ্বখুৰা হ্রদ, V-উপত্যকা
- বতাহ ⟶ ইন্লেবার্গ, বালিৰ পাহাৰ
- হিমবাহ ⟶ পার্শ্বগ্রাব, জোঙা শৃংগ, U-উপত্যকা
- সাগৰৰ ঢৌ ⟶ বালিয়াতট, উপকূল
২৪। ভূপৃষ্ঠত ভবিষ্যতে কেনে ধৰণৰ পৰিৱৰ্তন ঘটিব পাৰে চিন্তা কৰি লিখা।
উত্তৰ: ভবিষ্যততো বাহ্যিক আৰু আভ্যন্তৰীণ কাৰকবোৰে ভূপৃষ্ঠৰ পৰিৱৰ্তন চলাই যাব। সম্ভাৱ্য পৰিৱৰ্তন:
- হিমবাহৰ গলি যোৱা ফলত সমুদ্রৰ জলপৃষ্ঠ বৃদ্ধি আৰু উপকূলীয় জলমগ্নতা।
- ভূমিকম্প আৰু আগ্নেয় উদ্দ্গীৰণৰ ফলত নতুন পাহাৰ বা নিম্নভূমি।
- নদীৰ খনন কাৰ্য বৃদ্ধি, বৰষুণৰ পৰিমাণ বৃদ্ধি।
- মৰুভূমিৰ সম্প্ৰসাৰণ আৰু বতাহৰ প্ৰভাব বৃদ্ধি।
২৫। তোমাৰ নিজৰ গাঁও বা নগৰখনৰ ভূপৃষ্ঠৰ বৈশিষ্ট্য সম্বন্ধে এটা টোকা লিখা।
উত্তৰ: নমুনা টোকা: গুৱাহাটী মহানগৰীৰ ভূপৃষ্ঠ বৈশিষ্ট্য:
- নদী আৰু সমভূমি: মহানগৰী ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ পাৰত, প্লাৱনভূমি, বালিচৰ আৰু গৰাখহনীয়া দেখা যায়।
- পাহাৰ: চাৰিওফালে সৰু পাহাৰ, কঠিন শিলাৰে গঠিত।
- বিল আৰু হ্ৰদ: দীপৰ বিলৰ দৰে জলাশয়, অশ্বখুৰা হ্ৰদৰ উদাহৰণ।
- ভূমিকম্পৰ প্ৰভাৱ: অতীতে ভূমিকম্পৰ ফলত চানডুবি বিলৰ সৃষ্টি।
চিত্ৰৰ আভাস: ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদী, নদীৰ দুয়োকাষৰ সমভূমি, মাজত পাহাৰৰ লানি, দীপৰ বিল।
🎓 About Assam Eduverse
This solution is prepare by Assam Eduverse – your reliable educational hub for academic content, study materials, and exam preparation for Assam Board and other state-level exams. Follow Assam Eduverse for accurate, exam-ready NCERT solutions, notes, MCQs, and free study materials.