১। মায়ামৰা কি?
উত্তৰ: মায়ামৰা হৈছে শংকৰদেৱ আৰু মাধৱদেৱৰ দ্বাৰা প্ৰচাৰিত নৱবৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ প্ৰচাৰ আৰু প্ৰসাৰৰ বাবে গঢ়ি উঠা চাৰিটা সংহতিৰ ভিতৰত কাল সংহতিৰ অন্তৰ্ভুক্ত এখন বৈষ্ণৱ সত্ৰৰ নাম। মোৱামৰীয়া শব্দটো এই ‘মায়ামৰা’ শব্দৰ পৰাই উৎপত্তি হোৱা বুলি ধৰা হয়।

২। সত্র বুলিলে কি বুজা?
উত্তৰ: সত্ৰ বুলিলে শংকৰদেৱ আৰু মাধৱদেৱৰ দ্বাৰা প্ৰচাৰিত নৱবৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ প্ৰচাৰ আৰু প্ৰসাৰৰ বাবে গঢ়ি উঠা কিছুমান ধৰ্মীয় আৰু সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠানক বুজা যায়।

৩। সংহতি কি?
উত্তৰ: সংহতি হৈছে শংকৰদেৱৰ মহাপ্ৰয়াণৰ পিছত তেওঁৰ শিষ্য-প্ৰশিষ্যসকলৰ মাজত হোৱা মতভেদৰ পৰিণতিস্বৰূপে গঢ়ি উঠা সত্ৰসমূহৰ চাৰিটা ভাগক। যেনে- ব্ৰহ্ম সংহতি, পুৰুষ সংহতি, কাল সংহতি আৰু নিকা সংহতি।

৪। মোৱামৰীয়া বিদ্রোহ কোনজন আহোম ৰজাৰ দিনত আৰম্ভ হৈছিল?
উত্তৰ: মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহ স্বৰ্গদেউ লক্ষ্মী সিংহৰ দিনত আৰম্ভ হৈছিল।

৫। মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহ কোনজন ৰজাৰ দিনত শেষ হৈছিল?
উত্তৰ: মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহ স্বৰ্গদেউ কমলেশ্বৰ সিংহৰ দিনত শেষ হৈছিল।

৬। কোনজন আহোম ৰজাই প্ৰথম স্বৰ্গদেউ/স্বৰ্গনাৰায়ণ উপাধি গ্রহণ কৰা বুলি অনুমান কৰা হয়?
উত্তৰ: চুহুংমুঙৰ দিনৰ পৰা আহোম ৰজাসকলে ‘স্বৰ্গদেউ’ উপাধি গ্ৰহণ কৰা প্ৰথাটো আৰম্ভ হোৱা বুলি অনুমান কৰা হয়। এওঁ ৰজা হোৱাৰ পিছত স্বৰ্গনাৰায়ণ উপাধিও গ্ৰহণ কৰিছিল।

৭। চুৰুম্‌ফা ভগাৰজাৰ দিনত কোনজন মোৱামৰীয়া সত্ৰাধিকাৰক হত্যা কৰা হৈছিল?
উত্তৰ: চুৰুম্‌ফা ভগাৰজাৰ দিনত নিত্যানন্দদেৱ মহন্তক ৰাজ আজ্ঞামতে হত্যা কৰা হৈছিল।

৮। ৰুদ্ৰসিংহৰ ৰাজসভাত কোনজন মোৱামৰীয়া সত্ৰাধিকাৰক অপমান কৰা হৈছিল?
উত্তৰ: ৰুদ্ৰসিংহৰ ৰাজসভাত চতুর্ভূজদেৱ মহন্তক অপমান কৰা হৈছিল।

৯। আহোমসকলৰ প্ৰধান উপাস্য দেৱতাজনৰ নাম লিখা।
উত্তৰ: আহোমসকলৰ প্ৰধান উপাস্য দেৱতাজনৰ নাম আছিল ছোমদেউ।

১০। জয়ধ্বজ সিংহই কোনজন সত্ৰাধিকাৰৰ ওচৰত শৰণ লৈছিল?
উত্তৰ: জয়ধ্বজ সিংহই আউনীআটী সত্ৰৰ সত্ৰাধিকাৰ নিৰঞ্জনদেৱৰ ওচৰত শৰণ লৈছিল।

১১। ৰুদ্ৰসিংহই কাৰ ওচৰত শৰণ লৈছিল?
উত্তৰ: ৰুদ্ৰসিংহই আউনীআটী সত্ৰৰ সত্ৰাধিকাৰ কেশৱদেৱৰ ওচৰত শৰণ লৈছিল।

১২। কৃষ্ণৰাম ভট্টাচার্য কোন আছিল?
উত্তৰ: কৃষ্ণৰাম ভট্টাচাৰ্য আছিল বংগদেশৰ নদীয়াৰ পৰা স্বৰ্গদেউ ৰুদ্ৰসিংহই ৰাজ্যলৈ মতাই অনোৱা এজন শাক্ত ব্ৰাহ্মণ পণ্ডিত। তেওঁৰ উত্তৰপুৰুষসকলক পিছলৈ ‘পৰ্বতীয়া গোসাঁই’ নামেৰে জনাজাত হ’ল।

১৩। কোনজন আহোম ৰজাৰ দিনত শাক্তধৰ্মই অধিক গা কৰি উঠিছিল?
উত্তৰ: স্বৰ্গদেউ শিৱসিংহৰ দিনত বৰকুঁৱৰী ফুলেশ্বৰী (‘বৰৰজা’) অধিক প্ৰতিপত্তিশালী হৈ উঠাৰ ফলত শাক্তধৰ্মই অধিক গা কৰি উঠিবলৈ সুবিধা পালে।

১৪। গাগিনি কোন?
উত্তৰ: গাগিনি আছিল মোৱামৰীয়া মহন্ত অষ্টভুজৰ পুত্ৰ। মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহৰ সময়ত তেওঁ যোৰহাটৰ ওচৰৰ মালৌ পথাৰত এটা বৰভেটি সাজি শিষ্যসকলৰ জনবল জানিব বিচাৰিছিল।

১৫। মোৱামৰীয়াসকলে পোনপ্রথমে কাক ৰজা পাতিছিল?
উত্তৰ: মোৱামৰীয়াসকলে আহোমৰ ৰাজধানী দখল কৰি নাহৰখোৱাৰ পুত্ৰ ৰমাকান্ত বা ৰমানন্দক পোনপ্ৰথমে ৰজা পাতিছিল।

১৬। কেপ্তেইন ওৱেলছ কেতিয়াৰ পৰা কেতিয়ালৈ অসমত আছিল?
উত্তৰ: কেপ্তেইন ওৱেলছৰ সামৰিক বাহিনীটোৱে ১৭৯২ চনৰ নৱেম্বৰ মাহৰ মাজভাগৰ পৰা ১৭৯৪ চনৰ মে’ মাহলৈ অসমত আছিল।

১৭। অসমৰ ক’ত লোণ উৎপাদন হৈছিল?
উত্তৰ: অসমৰ শদিয়া আৰু নগাপাহাৰত কিছু লোণ উৎপাদন হৈছিল।

১৮। অসমৰ সৰ্বসাধাৰণ মানুহে লোণ কিয় ব্যৱহাৰ কৰিব নোৱাৰিছিল?
উত্তৰ: অসমত লোণৰ বৰ আকাল আছিল আৰু আমদানি কৰা লোণ বৰ দামী বস্তু আছিল। সেইবাবে সাধাৰণ মানুহে ইয়াক ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ অসমৰ্থ আছিল।

চমু/দীঘল উত্তৰৰ প্ৰশ্ন :

১। মোৱামৰীয়াসকল কোন? এই বিদ্ৰোহক গণ অভ্যুত্থান বুলি ক’ব পৰা যায় নে?

উত্তৰ: ‘মোৱামৰীয়া’ শব্দটো ‘মায়ামৰা’ শব্দৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা। ‘মায়ামৰা’ হৈছে কালসংহতি ধৰ্মৰ অন্তৰ্ভুক্ত এখন প্ৰসিদ্ধ বৈষ্ণৱ সত্ৰৰ নাম। এই সত্ৰৰ মুখ্য শিষ্যসকল আছিল মৰাণ জনগোষ্ঠীৰ লোক, যদিও পাছত কছাৰী, চুতীয়া, আহোম, কৈৱৰ্ত্ত আদি বিভিন্ন জাতি-জনজাতিৰ লোকৰ মাজতো এই ধৰ্মপ্ৰবাহ বহুলভাৱে প্ৰচলিত হৈছিল।
এই সত্ৰৰ সত্ৰাধিকাৰসকল শূদ্ৰ সম্প্ৰদায়ৰ হোৱাত নিম্ন বৰ্গৰ মানুহে ইয়াত বিশেষ মৰ্যাদা আৰু সমতা অনুভৱ কৰিছিল। এই সামাজিক সমতাই মোৱামৰীয়া সমাজত শক্তিশালী গণভিত্তি গঠন কৰিছিল।

 মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহক নিঃসন্দেহে এটা গণ অভ্যুত্থান বুলি কোৱা যায়, কাৰণ এই বিদ্ৰোহত অংশ লোৱা লোকসকলৰ সিংহভাগ আছিল সাধাৰণ কৃষক, পাইক আৰু বিভিন্ন বৃত্তিধাৰী সাধারণ প্ৰজা।
আহোম ৰাজশক্তিৰ ধৰ্মীয় নিৰ্যাতন, পাইক প্ৰথাৰ জৰিয়তে চলা শোষণ আৰু সামাজিক বৈষম্যই দীর্ঘদিন ধৰি সঞ্চিত অসন্তোষ সৃষ্টি কৰিছিল।
এই বিদ্ৰোহ সেই বেদনাৰ বিস্ফোৰণ আছিল, যাৰ মূল উদ্দেশ্য আছিল ৰাজশক্তিৰ অত্যাচাৰ আৰু শোষণৰ অন্ত ঘটোৱা। সেইকাৰণে মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহৰ ভিত্তি আছিল জনগণৰ সক্ৰিয় অংশগ্ৰহণ আৰু গণভিত্তিক শক্তি।

২। মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহৰ ৰাজনৈতিক কাৰণ বিশ্লেষণ কৰা।

উত্তৰ: মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহৰ ৰাজনৈতিক কাৰণ আছিল আহোম ৰাজশক্তি আৰু মোৱামৰীয়া সত্ৰ-মহন্তসকলৰ মাজত দীৰ্ঘদিনীয়া দ্বন্দ্ব আৰু ক্ষমতাৰ লড়াই।

প্ৰধান ৰাজনৈতিক কাৰণসমূহ:

1. গুৰু-শিষ্যৰ ভক্তি:
   শিষ্যসকলৰ গুৰুৰ প্ৰতি গভীৰ ভক্তিয়ে মহন্তসকলক সমাজত প্ৰভাৱশালী কৰি তোলে। ইয়াৰ ফলত ৰজা আৰু মহন্তৰ মাজত সংঘাত সৃষ্টি হয়।
2. আহোম ৰজাসকলৰ নিৰ্যাতন:
   বহু আহোম ৰজাই মোৱামৰীয়া মহন্তসকলক দমন কৰিছিল। উদাহৰণস্বৰূপে—
   নিত্যানন্দদেৱ, বৈকুণ্ঠদেৱ, আৰু চতুৰ্ভুজদেৱক অপমান বা হত্যা কৰা হৈছিল।
3. কীৰ্তিচন্দ্ৰ বৰবৰুৱাৰ স্বেচ্ছাচাৰিতা:
   কীৰ্তিচন্দ্ৰ বৰবৰুৱাই ব্যক্তিগত শত্রুতাৰ বাবে মোৱামৰীয়াসকলক অপমান আৰু শাস্তি দিছিল, যাৰ ফলত বিদ্ৰোহৰ আগুন তীব্ৰ হয়।
4. আহোম ৰাজতন্ত্ৰৰ দুৰ্বলতা:
   ৰুদ্ৰ সিংহৰ পাছত ৰাজতন্ত্ৰ দুৰ্বল হৈ পৰে আৰু অপশাসন বৃদ্ধি পায়। এই দুৰ্বলতাৰ সুযোগ লৈ মোৱামৰীয়াসকলে বিদ্ৰোহ আৰম্ভ কৰে।

মোট কথা, ৰাজশক্তিৰ অন্যায় ব্যৱস্থা, মহন্তসকলৰ ওপৰত অত্যাচাৰ আৰু ৰাজতন্ত্ৰৰ দুৰ্বলতাই মিলি মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহৰ ৰাজনৈতিক কাৰণ গঠন কৰিছিল।

৩। আহোমৰ ধৰ্মীয় নীতিৰ পৰিৱৰ্তন মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহৰ কাৰক হিচাপে তুমি ভাবানে? আলোচনা কৰা।

উত্তৰ: হয়, আহোমৰ ধৰ্মীয় নীতিৰ পৰিৱৰ্তন মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহৰ এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ কাৰণ আছিল। আৰম্ভণিতে আহোম ৰজাসকলে নিজৰ আদিম ধৰ্ম মানিছিল, কিন্তু পাছলৈ তেওঁলোকে হিন্দু আৰু ব্ৰাহ্মণ ধৰ্মৰ প্ৰতি আকৃষ্ট হয়।
বামুণীয়া সত্ৰবোৰক অধিক পৃষ্ঠপোষকতা দিয়া হোৱাৰ ফলত শূদ্ৰ সত্ৰ যেনে মোৱামৰীয়া সত্ৰ হেলাৰ সন্মুখীন হয়।
শিৱসিংহৰ সময়ত শাক্ত ধৰ্মৰ প্ৰচলন আৰু শূদ্ৰ মহন্তসকলৰ ওপৰত নিৰ্যাতনে তেওঁলোকৰ ধৰ্মীয় আৱেগত আঘাত আনে।
এই বৈষম্য আৰু ধৰ্মীয় অত্যাচাৰে মোৱামৰীয়াসকলৰ ক্ষোভ জন্মায়, যিয়ে বিদ্ৰোহৰ পথ প্ৰসস্ত কৰে।

৪। পাইক প্ৰথা মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহৰ বাবে কিমান দূৰ জগৰীয়া আছিল? তোমাৰ মতামত দাঙি ধৰা।

উত্তৰ: মোৰ মতে, পাইক প্ৰথাই মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহৰ এটা মুখ্য কাৰণ আছিল। পাইকসকলৰ ওপৰত অতিৰিক্ত খাটনি আৰু কৰৰ বোজা পৰিছিল। ৰাজেশ্বৰ সিংহৰ সময়ত পাইকৰ কামৰ সময় ৩ মাহৰ পৰা ৪ মাহলৈ বৃদ্ধি পায়, যাৰ ফলত লোকসকলৰ ক্ষোভ বাঢ়ে।
উচ্চবৰ্গীয় চমুৱা পাইক মুক্ত থাকিলেও নিম্নবৰ্গীয় কাড়ী পাইকসকল শোষিত হৈছিল। মোৱামৰীয়াসকলৰ অধিকাংশ এই নিম্নবৰ্গৰ পাইক আছিল।
এই আৰ্থ-সামাজিক অন্যায়েই তেওঁলোকক বিদ্ৰোহলৈ প্ৰেৰণা দিছিল। সেয়ে, পাইক প্ৰথা মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহৰ এটা জগৰীয়া কাৰক আছিল।

৫। মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহৰ ফলাফল আলোচনা কৰা।

উত্তৰ: মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহৰ ফলাফল অসমৰ ইতিহাসত বহুত গুৰুত্বপূৰ্ণ। এই বিদ্ৰোহৰ ফলত ৰাজনৈতিক, আৰ্থিক আৰু সামাজিক তিনিটেই ক্ষেত্ৰত গভীৰ প্ৰভাৱ পৰিছিল।

মুখ্য টা ফলাফল:

1. আহোম ৰাজতন্ত্ৰৰ দুৰ্বলতা আৰু পতন:
   দীঘলীয়া যুদ্ধ আৰু গৃহ-অশান্তিৰ ফলত আহোম ৰাজতন্ত্ৰ দুৰ্বল হৈ পৰে আৰু জনতাৰ বিশ্বাস হ্ৰাস পায়।
2. ইংৰাজৰ প্ৰৱেশ:
   বিদ্ৰোহ দমন কৰিবলৈ আহোম ৰাজে ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানীৰ সাহায্য বিচাৰিলে, যাৰ ফলত ইংৰাজে অসমত প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰাৰ সুযোগ পায়।
3. বিষয়াসকলৰ স্বাৰ্থপৰতা:
   ৰজাৰ দুৰ্বলতাৰ সুযোগ লৈ মন্ত্ৰী-বিষয়াসকলে নিজৰ স্বাৰ্থত কাম কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে, ফলত অপশাসন বৃদ্ধি পায়।
4. জনসংখ্যা আৰু কৃষিৰ ক্ষতি:
   যুদ্ধ আৰু অত্যাচাৰৰ বাবে বহু মানুহ পলাই যায়, খেতিপথাৰ ধ্বংস হয় আৰু দেশত দুর্ভিক্ষ দেখা দেয়।
5. অৰ্থনৈতিক অৱনতি:
   বহু খেতিয়ক আৰু কাৰিগৰ নিহত বা দেশত্যাগী হোৱাৰ ফলত সোণ, লোণ আৰু বাণিজ্যিক উৎপাদন কমি দেশৰ অৰ্থনীতি দুৰ্বল হয়।

৬। মোৱামৰীয়া বিদ্রোহক তুমি সফল নে বিফল বিদ্ৰোহ বুলি ভাবা? যুক্তি দিয়া।

উত্তৰ: মই মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহক প্ৰাৰম্ভিকভাৱে সফল, কিন্তু দীৰ্ঘম্যাদী ৰাজনৈতিক লক্ষ্যত বিফল বুলি ভাবো।

সফল হোৱাৰ যুক্তি:

1. আহোম শাসনক দুৰ্বল কৰা:
   বিদ্ৰোহৰ সময়ত মোৱামৰীয়াসকলে আহোম ৰজাক বন্দী কৰিছিল, ৰাজধানী দখল কৰিছিল আৰু তিনিটা দশক ধৰি শাসনত বাধা দিছিল।
2. মটক ৰাজ্যৰ স্থাপন:
   ১৮০৫ চনত সৰ্বানন্দৰ নেতৃত্বত মটক ৰাজ্য সৃষ্টি হয়। ই মোৱামৰীয়া জনতাৰ আংশিক সফলতা প্ৰতিফলিত কৰে।
3. শোষণৰ বিৰুদ্ধে গণসংগ্ৰাম:
   এই বিদ্ৰোহ আছিল ধৰ্মীয় অত্যাচাৰ আৰু পাইক প্ৰথাৰ জৰিয়তে চলা আৰ্থ-সামাজিক শোষণৰ বিৰুদ্ধে সাধাৰণ প্ৰজাৰ এক অনন্য প্ৰতিবাদ।

বিফল হোৱাৰ যুক্তি:

1. নতুন শাসন ব্যৱস্থা গঢ়াত ব্যৰ্থতা:
   মোৱামৰীয়াসকলে কেন্দ্ৰীভূত শাসন গঢ়িবলৈ সক্ষম নহ’ল। পুৰণি শাসন ব্যৱস্থা বহাল থাকাত সাধাৰণ প্ৰজাৰ ওপৰত প্ৰভাৱ সীমিত আছিল।
2. ক্ষমতাৰ বাবে অভ্যন্তৰীণ দ্বন্দ্ব:
   তেওঁলোকৰ মাজত ক্ষমতাৰ লড়াই আৰম্ভ হৈছিল, যাৰ সুবিধা আহোম সমৰ্থকসকলে লৈছিল।
3. বিদেশী শক্তিৰ আগমন:
   ৰাজনৈতিক অস্থিৰতাৰ ফলত আহোম ৰজাই ইংৰাজৰ সাহায্য বিচাৰিলে, যাৰ ফলত অসমত ইংৰাজৰ আধিপত্য স্থাপনৰ পথ প্ৰশস্ত হ’ল।

মোটৰূপে, মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহ প্ৰাৰম্ভিক ৰূপত সফল আছিল, কিন্তু দীৰ্ঘম্যাদী ৰাজনৈতিক লক্ষ্যত বিফল হৈ পৰিছিল।

৭। কেপ্তেইন ওৱেলছে কি পৰিস্থিতিত অসমলৈ আহিছিল? কিয় তেওঁ আধৰুৱা অৱস্থাতে অভিযান সামৰি ঘূৰি গ’ল?
উত্তৰ:
আগতম পৰিস্থিতি:

1. মোৱামৰীয়া প্ৰজা বিদ্ৰোহে সমগ্ৰ আহোম ৰাজ্যত এটা প্ৰচণ্ড জোকাৰণি তুলিছিল।
2. স্বৰ্গদেউ গৌৰীনাথ সিংহই উপায়হীন হৈ বংগদেশত থকা ইংৰাজৰ ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানীৰ ওচৰত সামৰিক সাহায্য ভিক্ষা কৰিবলৈ বাধ্য হৈছিল।

আধৰুৱা অভিযানৰ কাৰণ:

1. কোম্পানিৰ গৱৰ্ণৰ জেনেৰেল লৰ্ড কৰ্ণৱালিছৰ উত্তৰসুৰী হিচাপে অহা ছাৰ জন ছোৰে নতুন নীতি গ্ৰহণ কৰিছিল, যি আছিল পৰৰাজ্যত হস্তক্ষেপ বিৰোধী নীতি।
2. সেইবাবে কেপ্তেইন ওৱেলছে আধাতে অভিযান সামৰি ঘূৰি যাবলৈ নিৰ্দেশ পাইছিল।

৮। মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহ দমনত ওৱেলছৰ ভূমিকা বৰ্ণনা কৰা। তেওঁ কিমানদূৰ সফল আছিল বুলি ভাবা?

উত্তৰ: কেপ্তেইন ৱেলছে আহোম ৰাজ্যৰ ৰাজনৈতিক, প্ৰশাসনিক, আৰ্থ-সামাজিক আৰু নগৰজীৱনৰ বিষয়ে বিস্তৃত তথ্য সংগ্ৰহ কৰিছিল। ৰাজনৈতিক দিশত তেওঁ ৰজা নিৰ্বাচন, ক্ষমতাৰ বণ্টন আৰু পাঁচগৰাকী মন্ত্ৰী আৰু অৰিয়াঅৰিৰ ঘটনাৰ বিষয়ে বৰ্ণনা দিছিল, যাৰ পৰা ৰাজ্যত ক্ষমতা আৰু রাজনৈতিক দ্বন্দ্বৰ পৰিস্থিতি স্পষ্ট হয়। প্রশাসনিক ক্ষেত্ৰত পাইক প্ৰথা, শ্ৰম আৰু কৰৰ ব্যৱস্থা আৰু শান্তি স্থাপনৰ কাৰ্য্যবিধি উল্লেখ আছে। অৰ্থনৈতিক আৰু বাণিজ্যিক দিশত তেওঁ প্ৰাকৃতিক সম্পদ, আমদানি-ৰপ্তানিৰ বাণিজ্য, লোণৰ অভাৱ, ধান, নীল, সোণ আদি উৎপাদনৰ অৱস্থা আৰু ব্যৱসায়ৰ ধাৰা বৰ্ণনা কৰিছিল। নগৰজীৱনৰ দিশত গুৱাহাটী আৰু ৰংপুৰৰ নগৰৰ অৱস্থা, কামানৰ সংখ্যা আৰু সুৰক্ষিত স্থাপত্যৰ বিৱৰণ দিয়া হৈছে। এই বিৱৰণৰ জৰিয়তে সেই সময়ৰ অসমৰ ৰাজনীতি, প্রশাসন, অৰ্থনীতি আৰু নগৰজীৱনৰ পৰিস্থিতি বুজিবলৈ সুবিধা হয়।

চমুটোকা লিখা :

১. কীৰ্তিচন্দ্ৰ বৰবৰুৱা
উত্তৰ: কীৰ্তিচন্দ্ৰ বৰবৰুৱা আছিল আহোম ৰাজতন্ত্ৰৰ প্ৰবল বিষয়া আৰু দিহিং সত্ৰৰ শিষ্য। মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহৰ সূচনা হোৱাত তেওঁৰ কাৰ্যকলাপে প্ৰেৰণা দিছিল। দিহিং আৰু মোৱামৰীয়া সত্ৰৰ মাজত দ্বন্দ্বৰ বাবে তেওঁ মোৱামৰীয়া মহন্তক অপমান কৰিছিল। নাহৰখোৱা শইকীয়া আৰু ৰাঘৱ নেওগক গুৰুতৰভাৱে শাস্তি দিয়াৰ ফলত বিদ্ৰোহ আৰম্ভ হৈছিল। প্ৰথম ঢাপত মোৱামৰীয়াসকলে ৰাজধানী দখল কৰি তেওঁক বন্দী কৰিছিল। কেপ্তেইন ওৱেলছে কীৰ্তিচন্দ্ৰৰ ৰাজনৈতিক স্বেচ্ছাচাৰিতাক অসমৰ অচল অৱস্থাৰ মূল কাৰক বুলি মত দিছিল।

২. মায়ামৰা সত্ৰ
উত্তৰ: মায়ামৰা সত্ৰ হৈছে শংকৰদেৱ আৰু মাধৱদেৱৰ দ্বাৰা প্ৰতিষ্ঠিত কাল সংহতিৰ বৈষ্ণৱ সত্ৰ। মূলতঃ মৰাণ জনগোষ্ঠীৰ লোকৰ শিষ্য। শূদ্ৰ সত্ৰাধিকাৰৰ বাবে নিম্নবৰ্গৰ লোকসকলৰ সন্মান বৃদ্ধি হৈছিল। শিষ্যসকলৰ অগাধ গুৰুভক্তি আৰু সংখ্যা বৃদ্ধি সত্ৰখনৰ শক্তি বৃদ্ধি কৰিছে, যাৰ ফলস্বৰূপ আহোম ৰাজশক্তিৰ লগত সংঘাত হৈছিল।

৩. পূৰ্ণানন্দ বুঢ়াগোহাঁই
উত্তৰ: পূৰ্ণানন্দ বুঢ়াগোহাঁই আছিল আহোম ৰাজতন্ত্ৰৰ বুদ্ধিমান আৰু কৰ্তব্যনিষ্ঠ বিষয়া। ১৭৮৬ চনত গৌৰীনাথ সিংহক ৰক্ষা কৰি মোৱামৰীয়াৰ বিৰুদ্ধে ৰণ চলাইছিল। ৰাজধানী যোৰহাটত প্ৰতিষ্ঠা কৰি গাঁৱৰ মানুহক যুদ্ধৰ শিক্ষা দিছিল। গৌৰীনাথ সিংহৰ মৃত্যুৰ পিছত কমলেশ্বৰ সিংহক উত্তৰাধিকাৰী হিচাপে নিৰ্বাচন কৰিছিল। ১৮০৫ চনত মটক ৰাজ্য স্থাপন কৰি সৰ্বানন্দক কৰতলীয়া শাসক নিযুক্ত কৰিছিল।

৪. কাড়ী পাইক আৰু চমুৱা পাইক
উত্তৰ:

• কাড়ী পাইক: সংখ্যাত অধিক, শারীৰিক শ্ৰমৰ বাবে বাধ্য; মোৱামৰীয়া শিষ্যসকলৰ বেছি অংশ।
• চমুৱা পাইক: সংখ্যাত কম, মানত উচ্চ; মুদ্ৰাৰ বিনিময়ত শ্ৰমৰ অব্যাহতি। চমুৱা পাইকৰ সংখ্যা বৃদ্ধি পোৱাত কাড়ী পাইকৰ ওপৰত শোষণৰ বোজা বৃদ্ধি হৈছিল।

৫. ওৱেলছ আৰু গৌৰীনাথ সিংহৰ বাণিজ্য চুক্তি
উত্তৰ: ১৭৯৩ চনৰ ৮ ফেব্ৰুৱাৰীত স্বাক্ষৰিত। আমদানি-ৰপ্তানিৰ ওপৰত ১০% কৰ, ধান-চাউল কৰমুক্ত। গুৱাহাটী আৰু কান্দাহাৰত দুটা শুল্ক চকী স্থাপন। ইংৰাজৰ অনুমতি অবিহনে অন্য ইউৰোপীয় বেপাৰী অসমত বেপাৰ কৰিব নোৱাৰিব।

৬. বৰৰজা ফুলেশ্বৰী
উত্তৰ: বৰৰজা ফুলেশ্বৰী আছিল স্বৰ্গদেউ শিৱসিংহৰ বৰকুঁৱৰী । তেওঁৰ নাম আছিল ফুলেশ্বৰী, আৰু ৰাজপ্ৰতিপত্তিৰ বাবে তেওঁক ‘বৰৰজা’ বুলি জনা গৈছিল । তেওঁৰ দিনত শাক্ত ধৰ্মই অধিক গা কৰি উঠিবলৈ সুবিধা পাইছিল । বৰৰজা ফুলেশ্বৰীৰ নিৰ্দেশত মোৱামৰীয়া মহন্তক জোৰকৈ শাক্ত পূজাত ভাগ লৈ বলিৰ তেজৰ ফোঁট ল’বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল । তেওঁ শূদ্ৰ মহন্তসকলৰ ওপৰত চলোৱা এই নিৰ্যাতনেই মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহ সৃষ্টিত এক শক্তিশালী কাৰক আছিল ।

৭. পৰ্বতীয়া গোসাঁই
উত্তৰ: পৰ্বতীয়া গোসাঁই হৈছে বংগদেশৰ নদীয়াৰ পৰা স্বৰ্গদেউ ৰুদ্ৰসিংহই ৰাজ্যলৈ মতাই অনোৱা শাক্ত ব্ৰাহ্মণ পণ্ডিত কৃষ্ণৰাম ভট্টাচাৰ্য আৰু তেওঁৰ উত্তৰপুৰুষসকল । ৰুদ্ৰসিংহই পুত্ৰ শিৱসিংহক তেওঁৰ ওচৰত শৰণ লৈ নীলাচল পাহাৰত স্থাপন কৰিছিল । তেতিয়াৰ পৰাই তেওঁলোকক ‘পৰ্বতীয়া গোসাঁই’ নামেৰে জনাজাত হ’ল । শিৱসিংহৰ দিনত বৰৰজা ফুলেশ্বৰীৰ প্ৰভাৱত শাক্ত ধৰ্ম অধিক শক্তিশালী হৈ উঠাত এই পৰ্বতীয়া গোসাঁইসকলেও ৰাজপৃষ্ঠপোষকতা লাভ কৰিছিল ।

৮. সৰ্বানন্দ
উত্তৰ: সৰ্বানন্দ আছিল মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহৰ এজন শক্তিশালী নেতা। তেওঁ উজনি অসমত বিদ্ৰোহৰ নেতৃত্ব দিছিল আৰু এসময়ত নিজকে স্বাধীন ঘোষণা কৰি নিজৰ নামত মোহৰ মাৰিছিল । ভৰতসিংহৰ মৃত্যুৰ পিছত তেওঁৰ নেতৃত্বত মোৱামৰীয়াসকলে পুনৰ বিদ্ৰোহ কৰে আৰু চিংফৌসকলৰ জৰিয়তে মানৰ লগত সু-সম্পর্ক গঢ়ি তুলিছিল । পূর্ণানন্দ বুঢ়াগোহাঁইয়ে মানৰ লগত মোৱামৰীয়াৰ বুজাবুজি দেশৰ বাবে মংগলজনক নহয় বুলি বুজি পাইছিল । সেয়েহে বুঢ়াগোহাঁইয়ে মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহৰ স্থায়ী সমাধানৰ বাবে সৰ্বানন্দৰ লগত ১৮০৫ চনত এখন চুক্তি কৰিছিল । এই চুক্তি মৰ্মে তেওঁ বেংমৰাক কেন্দ্ৰ কৰি ‘মটক ৰাজ্য’ৰ কৰতলীয়া শাসক হিচাপে ‘বৰসেনাপতি’ নিযুক্ত হৈছিল । এই চুক্তিৰ পিছত মোৱামৰীয়াসকলে আহোমৰ বিৰুদ্ধে পুনৰ বিদ্ৰোহ কৰা নাছিল ।

৯. ভৰত সিংহ
উত্তৰ: ভৰত সিংহ আছিল মোৱামৰীয়া মহন্তৰ এগৰাকী আত্মীয় । মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহৰ তৃতীয় পৰ্যায়ত ১৭৮৬ চনত গৌৰীনাথ সিংহ গুৱাহাটীলৈ পলাই যোৱাৰ পিছত মোৱামৰীয়াসকলে ৰাজধানী দখল কৰি তেওঁক ৰজা পাতিছিল । পূবফালে বেংমৰাত তেওঁৰ নেতৃত্বত এদল মোৱামৰীয়াই চিংফৌ আৰু খামতিসকলৰ সৈতে লগ হৈ পুনৰ বিদ্ৰোহ ঘোষণা কৰিছিল (১৮০১ চন) । কিন্তু এই বিদ্ৰোহত ৰজাঘৰীয়া সৈন্যই তেওঁলোকক দমন কৰাত সফল হৈছিল আৰু যুদ্ধত ভৰত সিংহৰ মৃত্যু হৈছিল ।

১০. ৰংপুৰ নগৰ
উত্তৰ: ৰংপুৰ নগৰ আছিল আহোম ৰাজ্যৰ এখন প্ৰধান ৰাজধানী । মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহৰ সময়ত মোৱামৰীয়াসকলে ৰাজধানী অভিমুখে গতি কৰি ইয়াক দখল কৰিছিল । কেপ্তেইন ওৱেলছে তেওঁৰ বিৱৰণত ৰংপুৰ নগৰৰো এটি বর্ণনা দিছিল। ইয়াৰ পৰিসীমা প্ৰায় ২০ মাইলমান হ’ব । ইয়াত ইটাৰ বেৰ দিয়া এখন সুৰক্ষিত ঠাই আছিল । নগৰৰ দাঁতিকাষৰীয়া ঠাইবোৰত ভাল খেতি হৈছিল আৰু সৰহভাগ মাটি ৰজা আৰু ডা-ডাঙৰীয়াসকলৰ সম্পত্তি আছিল । বজাৰত উৎপন্ন বস্তুৰ বেচা-কিনা সাধাৰণতে নহৈছিল, ধান কেতিয়াও বিক্ৰী কৰিব নোৱাৰিছিল । যুদ্ধৰ সময়ত মোৱামৰীয়াসকলৰ আক্ৰমণৰ বাবে স্বৰ্গদেৱে বাধ্য হৈ যোৰহাটলৈ ৰাজধানী স্থানান্তৰ কৰিছিল ।