প্ৰশ্নৱলী

ভাব-বিষয়ক :

১। চমুকৈ প্ৰশ্নৰ উত্তৰ দিয়া :

(ক) “……নেৰিবা বান্ধৱ মোক জীৱনে মৰণে।” — কৰিয়ে জীৱনে মৰণে নেৰিবৰ বাবে কাক অনুৰোধ কৰিছে?
উত্তৰ : শ্ৰীহৰিৰ ওচৰত জীৱন-মৰণত নেৰিবৰ বাবে অনুৰোধ কৰিছে।

(খ) ‘সনক সনন্দ যোগী যাহাকু ধিয়ায়।’ — সনক, সনন্দ আদি যোগীসকলে কাক ধ্যান কৰে বুলি কৈছে?
উত্তৰ : সনক-সনন্দ আদি যোগীসকলে ভগৱান হৰিক ধ্যান কৰে বুলি কৈছে।

(গ) কবি কিহত আতুৰ হোৱা বুলি কৈছে?
উত্তৰ : কবিয়ে বিষয়-বাসনাত আতুৰ হোৱা বুলি কৈছে।

(ঘ) তোমাৰ পাঠ্য বৰগীতটি কোনে ৰচনা কৰা?
উত্তৰ : এই বৰগীতটি শ্ৰীশ্ৰী মাধৱদেৱে ৰচনা কৰিছে।

(ঙ) বৰগীতটি কি ৰাগত বাধা আছে?
উত্তৰ : বৰগীতটি বসন্ত ৰাগত বাধা আছে।

(চ) কবিয়ে ‘বান্ধৱ’ বুলি কাক সম্বোধন কৰিছে?
উত্তৰ : কবিয়ে ভগৱান হৰিক ‘বান্ধৱ’ বুলি সম্বোধন কৰিছে।

(ছ) ‘মোহ-পাশ’ মানে কি?
উত্তৰ : ‘মোহ-পাশ’ মানে মায়াৰ বন্ধন।

২। বৰগীতটিৰ মূলভাৱ লিখা।
উত্তৰ : এই বৰগীতটোৰ মূলভাৱ হ’ল ভগৱান হৰিৰ অসীম মহিমা উপলব্ধি কৰি তেওঁৰ চৰণত আশ্ৰয় ল’বই মুক্তিৰ পথ। ভক্তজনৰ বাবে হৰিহে জীৱন আৰু পৰম ধন।

৩। বৰগীতটিৰ ৰচকৰ চমু পৰিচয় দিয়া।
উত্তৰ : শ্ৰীশ্ৰী মাধৱদেৱ ১৪৮৯ চনত নাৰায়ণপুৰৰ লেটেকুপুখুৰীত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল। তেওঁ মহাপুৰুষ শংকৰদেৱৰ শিষ্য আৰু বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ এক প্ৰচাৰক আছিল। তেওঁৰ সাহিত্যৰ কীৰ্তিস্তম্ভ হ’ল নামঘোষা। তেওঁৰ ৰচনা আখ্যানমূলক, তত্ত্বমূলক, নাট আৰু বৰগীতত সমৃদ্ধ।

৪। ব্যাখ্যা কৰা ঃ

(ক) সহস্ৰ বয়নে যাৰ নপাৱন্ত সীমা।
অধমে জানিবো কেনে তোমাৰ মহিমা।।

উত্তৰ : এই শ্লোকত কবিয়ে ঈশ্বৰীয় মাহাত্ম্যৰ সীমাহীনতা বৰ্ণনা কৰিছে। সহস্ৰ মুখ বা অসংখ্য বৰ্ণনাশক্তি থকা মানুহেও ভগৱানৰ অসীম গুণ, মাহাত্ম্য আৰু কীৰ্তি বৰ্ণনা কৰিব নোৱাৰে। যদি অসংখ্য বৰ্ণনাৰ ক্ষমতা থকা মানুহে বা ঋষি-মুনি সকলেও ভগৱানৰ মাহাত্ম্য সম্পূৰ্ণৰূপে ক’ব নোৱাৰে, তেন্তে সাধাৰণ মানুহে, বিশেষকৈ অধম বা দুর্বল জীৱে, কেনেকৈ ভগৱানৰ মহিমা উপলব্ধি কৰিব? ইয়াৰ জৰিয়তে কবিয়ে বুজাইছে যে ঈশ্বৰীয় শক্তি আৰু মাহাত্ম্য অগাধ, অসীম আৰু মানৱীয় বুদ্ধি বা বাকশক্তিৰ সীমাৰ বাহিৰ।

(খ) আতুৰ ভৈলোহো হৰি বিষয় বিকলে।
কৰিয়ো উদ্ধাৰ মোক চৰণ কমলে।।

উত্তৰ : ইয়াত কবিয়ে ব্যক্তিগত দুঃখ-কষ্টৰ অনুভৱ প্ৰকাশ কৰিছে। সংসাৰৰ বিষয়-বাসনা, কামনা আৰু ভোগবিলাসে মানুহক অস্থিৰ আৰু দুখিত কৰে। কবিও তেনে কামনাৰ ফাঁদত পৰি মানসিক যন্ত্রণাত পীড়িত হৈছে বুলি কৈছে। সেয়ে তেওঁ হৰিৰ ওচৰত আশ্ৰয় ল’লে আৰু ভগৱানক আবেদন কৰিলে — “হে হৰি! মোৰ দুঃখ আৰু যন্ত্রণা চিৰদিনৰ বাবে দূৰ কৰি মোক তোমাৰ পদকোমলত স্থান দিয়ক।” ইয়াৰ অৰ্থ হ’ল যে মানুহৰ সত্য মুক্তি বা শান্তি ভগৱানৰ ভক্তিত আৰু চৰণত শৰণ লোৱাতহে নিহিত।

(গ) তোমাৰ চৰণ দুই মোৰ মহা ধন।
ভকত জনেৰ নিজ তুমিসে জীৱন।।

উত্তৰ : এই শ্লোকত কবিয়ে ভক্তিৰ গভীৰতা প্ৰকাশ কৰিছে। তেওঁ কৈছে, ভগৱানৰ চৰণ দুটাহে তেওঁৰ পৰম সম্পদ, যাৰ তুলনাত জগতৰ ধন-সম্পদ, মান-মৰ্যাদা একো নহয়। ভক্তজনৰ বাবে ভগৱানৰ প্ৰতি ভক্তি আৰু হৰিৰ চৰণত শৰণ লোৱাই জীৱনৰ আসল অৰ্থ। কবিয়ে ভগৱানক সরলভাৱে স্বীকাৰ কৰিছে যে ভক্তজনৰ জীৱন ভগৱানৰ লগত জড়িত, তেওঁলোকৰ জীৱনৰ উদ্দেশ্যই হৈছে ঈশ্বৰক লাভ কৰা।

৫। ‘সনক সনন্দ যোগী যাহাকু ধিয়ায় / সকল নিগমে যাক বিচাৰি নপায়।’ — তাৎপৰ্য বিচাৰ কৰা।

উত্তৰ : এই পংক্তিত কবিয়ে ঈশ্বৰীয় মাহাত্ম্যক বৰ্ণনা কৰিছে। সনক, সনন্দ, সনতন, সনৎকুমাৰ আদি মহাযোগীসকলে যিজনক চিৰকাল ধ্যান কৰে, সেইজনক কোনো শাস্ত্ৰ, বেদ-উপনিষদে সম্পূৰ্ণৰূপে উপলব্ধি কৰিব নোৱাৰে। অৰ্থাৎ, ঈশ্বৰক ধ্যানৰ জৰিয়তেই কিছু পৰিমাণে অভিজ্ঞতা কৰিব পাৰি, কিন্তু শাস্ত্ৰীয় যুক্তি-বিচাৰে ঈশ্বৰক সঠিকভাৱে ধৰা যায় নােহ। এই বাক্যৰ অন্তৰ্ভাৱ হৈছে — ঈশ্বৰ মানৱীয় চিন্তা, জ্ঞান আৰু বুদ্ধিৰ সীমাৰ বাহিৰ; তেওঁক ভক্তি আৰু ধ্যানৰ জৰিয়তেই লাভ কৰা যায়।

৬। বৰগীতৰ চাৰিটা লক্ষণৰ বিষয়ে লিখা।

উত্তৰ : বৰগীত হৈছে মহাপুৰুষ শংকৰদেৱ আৰু মাধৱদেৱে ৰচিত ভক্তিমূলক গীত, যাৰ কিছুমান বিশেষ বৈশিষ্ট্য আছে —

১. শাস্ত্ৰীয় ৰাগ-তালযুক্ততা : প্ৰতিটো বৰগীত নির্দিষ্ট ৰাগ আৰু তালত গোৱা হয়। ইয়াৰ ফলত গীতবোৰৰ সুৰমাধুৰ্য আৰু আধ্যাত্মিক আবেদন বৃদ্ধি পায়।
২. ভাষা : বৰগীত মূলত ব্ৰজাৱলী ভাষাত ৰচিত, যাৰ মাজত অসমীয়া আৰু সংস্কৃতৰ মিশ্ৰণ দেখা যায়। এই ভাষা সহজে বুজিব পাৰি আৰু সুৰময় শোনায়।
৩. ভক্তিমূলক বিষয়বস্তু : বৰগীতৰ মুখ্য উদ্দেশ্য হৈছে ঈশ্বৰীয় মাহাত্ম্য আৰু ভক্তিৰস প্ৰকাশ কৰা। ইয়াত শংকৰদেৱে কৃষ্ণ-ভক্তিৰ আধ্যাত্মিক দিশত গুৰুত্ব দিছে।
৪. ৰসৰ বৈচিত্র্য : বৰগীতত ভক্তিৰস প্ৰধান হলেও দাস্য, শান্ত, বাৎসল্য, শৃঙ্গাৰ আদি ৰসো অন্তৰ্ভুক্ত আছে, যাৰ জৰিয়তে গীতবোৰ অধিক জীবন্ত আৰু আকৰ্ষণীয় হৈছে।

ভাষা-বিষয়ক :

১। তলত দিয়া শব্দকেইটাৰ আধুনিক ৰূপ লিখা ঃ

• নপাৱন্ত → নপোৱা
• কেনে → কেনেকৈ
• ভৈলোহো → ভৈলোঁ
• তুমিসে → তুমি
• জনেৰ → জনৰ
• কহয় → কয়

২। ব্ৰজাৱলী ভাষাৰ বৈশিষ্ট্যসমূহ উল্লেখ কৰা।
উত্তৰ :

• ব্ৰজাৱলী কোনো অঞ্চলৰ কথিত ভাষা নহয়, এটা কৃত্ৰিম সাহিত্যিক ভাষা।
• ইয়াৰ ভেটি মৈথিলী, লগতে ভোজপুৰী, নেৱাৰী আদি ভাষাৰ মিশ্ৰণ।
• ইয়াত স্বৰধ্বনিৰ অধিক প্ৰয়োগ হয়, সেয়ে ই শ্ৰুতিমধুৰ।
• ভগৱান কৃষ্ণৰ লীলা-বিষয়ক পদ-গীত সৃষ্টি কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল।